..續本文上一頁《入真甘露》、《論理之炎(思擇炎)》,詳見齋藤(2005)。
[34] 山口益博士未持任何疑義,直接將它歸爲清辨作品,Ruegg 教授亦然。參見山口(1975)pp. 59-66,Ruegg(1981)pp. 61-66。
[35] 江島(1980)pp. 13-15、p. 35 n. 19。
[36] Ruegg(1990)p. 65、p. 70 n. 25.
[37] Ruegg(1990)p. 65.
[38] Eckel(1992a)p. 197 n. 2.
[39] 池田(2001a)、(2001b)。
[40] 齋藤明教授于2003年7月,日本京都佛教大學所舉行的“日本印度學佛教學會”學術大會中如是言及。另參見齋藤(2005)。
[41] 雖然《般若燈論》及《中觀心論頌》中不見“受用身”一詞,但《思擇炎》中卻數次述及。而Eckel教授以龍樹以來的中觀傳統是“二身說”即法身和化身等爲理由,主張清辨基本上也是“二身說”,使用“受用身”的觀念只在化身不足以說明佛的色身時(Eckel 1992a pp. 125-127)。Eckel教授這樣的堅持難以理解,因爲《思擇炎》中既然已明確地使用“受用身”一字眼,則《思擇炎》中的佛身觀就是叁身說的立場,何況所謂龍樹以來的“二身說”之中觀傳統,其具體內容也有待檢討。詳見本文後述。
[42] 根據《思擇炎》補入“聲聞等”。“nyan thos la sogs pa gzhan dag gis …”(TJ III, 129b4)
[43] MHK III 284-285:anantapunyarā
īnām ameyajñeyavedināj, buddhānāj dharmakāyo ”yaj prapañcopa
amah
ivah. na mājsacaksusā dr
yo na dr
yo pyacaksusā, savikalpāvikalpena jñānenāpy esa durdr
ah. MHK III 291:tatah svabhāvāsajbhedāt tena bodhitatattvatah, kāyas tathāgatasyesto nānyasya tadabodhatah.
[44] 參見前注13。
[45] Rā III 1-9。
[46] Rā III 10:gang tshe sangs rgyas gzugs sku yi, rgyu yang de ltar ”jig rten bzhin, gzhal med de tshe chos sku yi, rgyu lta ji ltar gzhal du yod.
[47] Rā III 12-13:sangs rgyas rnams kyi gzugs sku ni, bsod nams tshogs las byung ba ste, chos kyi sku ni mdor bsdu na, rgyal po ye shes tshogs las ”khrungs. de lta bas na tshogs ”di gnyis, sangs rgyas nyid ni thob pa”i rgyu, de ltar mdor na bsod nams dang, ye shes ”di ni rtag brten mdzod.
[48] YS 22b4-5:dge ba ”di yis skye bo kun, bsod nams ye shes tsogs bsags te, bsod nams ye shes las byung ba”i, dam pa gnyis ni thob par shog.
[49] 梶山(1996)pp. 42-46。
[50] 另外,值得一提並加以辨識的是,丹治教授把這裏的“法身”理解爲佛陀內在精神能力的十八不共佛法(十力、四無畏、叁念住及大悲)這一佛德的集合,且將它規屬于報身佛的範疇(丹治1992 p. 93)。但是安慧在“大乘莊嚴經論釋疏”明言法身具有此不共佛法:“… ma ”dres pa dang ldan pa”i chos kyi sku dang,”(藏研會1981 p. 27.15)。《思擇炎》中在注釋第287詩頌的關于法身非存在、非非存在、非二者、非二者以外中的第四項時也說,就勝義的觀點言,法身不存在;但由世俗的觀點來看,法身是存在的,它是以佛的不共佛法的集合爲自體的。“gzhan pa yang ma yin te, kun rdzob tu rnam grangs las de nyid yod pa la sogs pa dag tu brjod par bya ba yin pa”i phyir ro. de ji ltar yod pa nyid yin zhe na, stobs dang, mi ”jigs pa dang, sangs rgyas kyi chos ma ”dres pa ”dus pa”i bdag nyid yin pa”i phyir ro.”(TJ Derge ed. 128a4-5)另外,《俱舍論》也把十八不共佛法歸爲是佛智的屬性(AKBh ad Ak 28-33),因此將它們納入受用身似乎較爲妥當。
[51] 此外,龍樹所謂的“一切獨覺的福德、有學無學聖者的福德、全世界的福德是不可思量的。不過,以此十倍的無限福德、乃得生起佛的一根身毛。而從生起所有身毛的百倍福德,佛的一個相好才得以出現”也讓我們想起本文貳之(二)之(II)之(iv)中,月稱的“諸佛釋尊色身(即受用身)的一一毛孔和[叁十二]大丈夫相、[八十]隨好、[十]力、[四]無所畏、[十八]不共佛法等功德的差別,唯諸佛[乃能]明白識知”這段文句。兩段文字都是在稱贊佛陀色身其功德之殊勝。就這一點言,月稱與龍樹的傳承是一致的。
[52] 在同屬初期中觀論書的《大智度論》裏,也提及了滿十方虛空,色像端正,相好莊嚴,有著無量光明與音聲的佛身,名之爲“法性身”。此法性身與“父母生身”的佛身不同,非凡夫所能見雲雲(《智論》p. 121c、p. 712b)。故此“法性身”實質上相當于與後世的“受用身”之概念。
[53] “don dam par de tshig dang blo”i yul ma yin du zin kyang, de bzhin gshegs pa”i ngo bo nyid mtshan dang dpe byad bzang po mnga” ba gang yin pa de nyid de”i* yin pas,”(TJ Derge ed. 129a7-129b1)(*de”i一字,系依Peking ed. 將Derge ed. 之nga”i 訂正爲de”i)。又Eckel教授之翻譯如下:“Ultimately[the Dharma Body]is not an object(visaya)of words or thought, but[conventionally]it is the nature[svabhāva]of the Tathāgata to have primary and secondary characteristics(laksana-anuvyañjana)and these[characteristics]belong [only]to him.”
[54] “yongs su bsgos pa nyid …” 之翻譯系參考TJ中與此處類似之文節。“de bzhin gshegs pa”i sku rnam par mi rtog pa”i de las gzhan la phan pa sgrub pa”i tshul khrims kyis yongs su bsgos pa”i sngon gyi smon lam gyi shugs kyi dbang gis sprul pa”i skus thams cad la phan ”dogs par bzod ba*,… sangs rgyas kyi* mdzad pa kun du ston pa nyid ”byung ngo.”(TJ, Derge ed. 129b7-130a2, 標有*記號處乃依Peking ed. 訂正後之讀法)。但梶山(1987)p. 399譯作“……他者のために利益と幸福を成就しようとする最勝心による回向と本願力とにもとづいて、……”。又Eckel 教授將TJ此段文章中的 “yongs su bsgos pa”i” 譯成 “nurtured(paribhāvita)by”(Eckel 1992a p. 170)。
[55] PP241a, 1-4:de bzhin gshegs pa”i sku rnam par mi rtog pa las kyang, sprul pa”i skus thams c…
《印度中期中觀思想家的佛身──以月稱和清辨爲中心(釋見弘)》全文未完,請進入下頁繼續閱讀…