打开我的阅读记录 ▼

唯识学中无分别智之亲证真如义▪P3

  ..续本文上一页终无余破除。所以圣智是不断解脱所知障而获得的。破除所知障所显之真如,是圣智所缘之胜义境界,是最为真实之存在,最为究竟之真理,所以说是“最第一真如(sauparamā tathatā)”、“无上所知边际(nir- uttarā j

  eya- paryanta- gatā)”。所知障的解脱,使真如得以显现,即使圣智得以生起。换言之,即当此障破除,圣智与真如相应而起,圣智冥入真如,无相而生起,无相而显现,二者平等平等,而无有分别。由此而说“于一切法离言自性、假说自性平等平等无分别智”。此句梵文为“sarva- dharmānāj nir- abhilāpya- svabhāvatā

   ārabhya praj

  apti- vāda- svabhāva- nir- vikalpa- j

  eya- samena j

  ānena”。其中,sarva- dharmānā

   nir- abhilāpya- svabhāvatā即一切法离言自性,praj

  apti- vāda- svabhāva即假说自性,nir- vikalpa即无分别,j

  eya- samena j

  ānena即与所知(境界)平等之智。意为,依于一切法之离言自性(真如),一切假说自性(亦即一切差别法)无有分别,即此所知境界,有与之平等(sama)之无分别智。梵文只有一个“平等(sama)”,藏译文亦只有一个“平等(mtshungs pa)”,而玄奘译文出现两个“平等”。应该说,玄奘的译文给出两个“平等”有特别之用意,即强调无分别智与真如本身之平等性,以及二者间由于冥契而有之平等性。可以说,译文文字有增,使无分别智证真如之意义更为清晰。玄奘的增文在该论另外一处梵文中得到支持,在该处梵文出现了两次“平等”。如云:

  如是菩萨行胜义故,于一切法平等平等以真如慧如实观察,于一切处具平等见、具平等心、得最胜舍。(同上)

  梵文为:

  arthe parame cara

   | sarva- dharmā

  s tayā tathatayā sama- samān yathābhūta

   praj

  ayā pa

  yati | sarvatra ca sama- dar

  i sama- cittah san paramā

   upeksā

   pratilabhate ||(7)

  在玄奘译文中,“于一切法平等平等以真如慧如实观察”一句,与梵文“sarva- dharmā

  s tayā tathatayā sama- samān yathābhūta

   praj

  ayā pa

  yati”在含义上略有不同。依据梵文,意为,“以于真如平等平等之慧(praj

  ā)如实观察一切法”。即,慧与真如平等平等,以此悟入真如之慧,如实观察一切法。梵文智慧与真如平等平等,不同于汉译文是智慧与一切法平等平等。藏译文与梵文意思一致。此中,“平等平等”梵文为sama- samān,藏译文为mtshungs par mnyam par。

  对无分别智亲证真如平等平等而生起,在《摄大乘论》中有清楚言说,云:

  云何悟入圆成实性?若已灭除意言闻法熏习种类唯识之想,尔时,菩萨已遣义想,一切似义无容得生故,似唯识亦不得生。由是因缘住一切义无分别名,于法界中便得现见相应而住。尔时菩萨平等平等所缘能缘无分别智已得生起。由此,菩萨名已悟入圆成实性。(玄奘译《摄大乘论本》卷中入所知相分第四,大正藏三十一册)

  相应藏文为:

  yongs su grub pa”i ngo bo nyid la ji ltar ”jug ce na | rnam par rig pa tsam gyi ”du shes kyang bzlog nas ”jug ste | de”i tshe byang chub sems dpa” don gyi ”du shes rnam par bshig pa de la yid kyi rjod pa thos pa”i chos kyi bag chags kyi rgyu las byung ba de dag don du snang ba thams cad ”byung ba”i skabs med pa yin no || des na rnam par rig pa tsam du snang ba yang mi ”byung ste | gang gi tshe don thams cad la rnam par mi rtog pa”i ming la gnas shing | chos kyi dbying la mngon sum gyi tshul gyis gnas pa de”i tshe | byang chub sems dpa” de”i dmigs par bya ba dang | dmigs par byed pa mnyam pas mnyam pa”i ye shes rnam par mi rtog pa ”byung ste | de ltar na byang chub sems dpa” ”di yongs su grub pa”i ngo bo nyid la zhugs pa yin no ||(8〕

  引文中给出的是悟入(zhugs pa,”jug pa)真如(亦即生起无分别智)之加行与悟入状态。逻辑顺序是先遣除(bzlog)粗虚妄分别,亦即一切粗之能取、所取执,即一切义想(don thams cad kyi ”du shes),再遣除细虚妄分别,即唯了别想(rnam par rig pa tsam gyi ”du shes);由此除遣,一切似义显现(don du snang ba thams cad)不再生起(”byung ba),进一步,似唯了别显现(rnam par rig pa tsam du snang ba)亦不生起;此时一切法无分别在意识上已得印可;由此无间,即得与真如平等平等之无分别智生起,真如即得显现。藏译文与汉译文在总略上均反映了此意,但二者也有相异之处。首先,玄奘汉译文中的“唯识”,直接对应梵文为vij

  āna-mātra,藏文为rnam par shes pa tsam,不同于藏译文为rnam par rig pa tsam(梵文为vij

  apti-mātra),后者汉译为“唯了别”。本来“识(vij

  āna,rnam par shes pa)”以“了别”(vij

  apti,rnam par rig pa)为性,唯识与唯了别应该相通,但了别强调识之作用方面,用唯了别更易说明一切法唯是显现(snang ba)之道理,所以藏译最为妥当。其次,“平等平等”,藏译为mnyam pas mnyam pa,即“由平等而平等”,意为,能缘、所缘各自是无分别的,皆是平等性,由此二者间由冥契亦是平等。此义藏译文较清晰。最后,就对整个证悟之逻辑过程的表述而言,汉译文则比藏译文要有层次、要清晰。

  前述证悟的逻辑过程在《大乘庄严经论》、《辨中边论》等中有更为简洁的表述,即,先建立唯了别(vij

  apti- matra,rnam par rig pa tsam),以遣除外境(义,artha,don)执;再除遣唯了别执;由此双遣,悟入一切皆不可得,即悟入真如。如《摄大乘论》所言:

  复有教授二颂,如《分别瑜伽论》说:菩萨于定位,观影唯是心,义相既灭除,审观唯自想,如是住内心,知所取非有,次能取亦无,后触无所得。(同上)

  相应藏文为:

  ”di lta ste yang rnal ”byor gyi rnam par dbye ba las gdams pa”i tshigs su bcad pa | byang chub sems dpa” mnyam gzhag pas || gzugs brnyan yid du mthong ba ni || don gyi ”du shes bzlog nas su || rang gi ”du shes nges par gzung || de ltar nang du sems gnas so || gzung ba med pa rab rtogs byos || de phyir ”dzin pa med rtogs kyis || des na dmigs pa med la reg ||(9)

  藏译文与汉译文一致。其中,影(gzugs brnyan)指外境所摄一切法,以说明其并非真实离心识独立之存在,而是心识所现之影像;义相,藏译是 don gyi ”du shes,即义想,是对外境的显现,或者外境执;自想(rang gi ”du shes),亦即唯心之想。意为,菩萨于止观中,由观外境实无,唯是心识之显现,即成唯心,而得安住,于中即印可外境作为所取(gzung ba)非有,由此与外境相待之能取(”dzin pa)亦无,由此唯心亦不可得,而入一切不可得(dmigs pa med),即是触证(reg)真如,无分别智生起。

  --------------------------------------------------------------------------------

  (1)见西南民族大学印刷版《丹珠尔》177轶:theg pa chen po bsdus pa,p.67。

  (2)同注(1),p.69。

  (3)G.M.Nagao编辑:Madhyantavibhaga- bhasya,p.23-24,Suzuki Research Foundation,Tokyo,1964。

  (4)见西南民族大学印刷版《丹珠尔》173轶:rnal ”byor spyod pa”i sa rnam par gtan la dbab pa bsdu ba,p.54。

  (5)同(3)注,p.67。

  (6)U.Wogihara编辑:Bodhisattvabhumi,p.38,Tokyo,1930。

  (7)同注(6),p.41。

  (8〕同注(1),p.48-49。

  (9)同注(1),p.51。

  

  

《唯识学中无分别智之亲证真如义》全文阅读结束。

✿ 继续阅读 ▪ 起信与唯识

菩提下 - 非赢利性佛教文化公益网站

Copyright © 2020 PuTiXia.Net